De bedenkers

Ekwadraat is een adviesbureau gespecialiseerd in duurzame energie, energiebesparing en transitiemanagement. Het bedrijf heeft al achttien jaar ervaring met het realiseren van duurzame ambities van overheden en bedrijven. Ekwadraat werkt samen met EnTranCe, het Centre of Expertise Energy van de Hanzehogeschool Groningen: een kennisgemeenschap op het gebied van energievoorziening.

Het vraagstuk

In de duurzame-energiesector gaan de ontwikkelingen steeds sneller. Mkb-bedrijven zoals Ekwadraat groeien snel en kunnen de komende jaren nog meer groei verwachten. Maar het aanbod op de arbeidsmarkt groeit niet in hetzelfde tempo mee. Goede medewerkers kunnen overal terecht. Daardoor kampen bedrijven met veel verloop onder personeel en gaat kennis verloren.

De vraag is wat er nodig is om bestaande kennis beter vast te houden en nieuwe kennis sneller te ontsluiten en te delen. Veel kennis zit in de hoofden van mensen en er wordt weinig gedaan om bestaande kennis aan nieuwe kennis te koppelen. In combinatie met het hoge personeelsverloop leidt dat tot problemen. Als medior en senior medewerkers vertrekken, stokt de kennisdeling en de begeleiding van junioren. Het mkb is ook nog eens in het nadeel omdat kleinere bedrijven medewerkers minder ontwikkel- en doorgroeimogelijkheden kunnen bieden en meer moeite hebben om ervaren krachten te behouden.

Een ander probleem is dat kennis en vaardigheden door de snelle ontwikkelingen in de duurzame-energiesector in hoog tempo verouderen. Continu leren en ontwikkelen is een noodzaak. Daar is een flexibele leercultuur voor nodig.

Het !DEE

Rondom belangrijke projecten van Ekwadraat wordt een leeromgeving ingericht. Iedereen die bij een onderwerp betrokken is, krijgt relevante trainingen, cursussen, opleidingen en individuele begeleiding aangeboden. Het gaat om beginnende en ervaren medewerkers van Ekwadraat, maar ook om masterstudenten van de Hanzehogeschool, opdrachtgevers en andere professionals uit de energiebranche. EnTranCe levert inhoudelijke en didactische kennis en faciliteert het leren.

Deelnemers aan een leeromgeving voeren tijdens het werken aan projecten leertaken uit. Ook doen ze aan intervisie en krijgen ze begeleiding tijdens multidisciplinaire leerbijeenkomsten en excursies. Daarnaast volgen ze bijvoorbeeld leer- en opleidingsmodules en gastlezingen.

Het idee is dat deelnemers precies op tijd de juiste nieuwe kennis en vaardigheden opdoen. Kennis en vaardigheden die de deelnemers aan een leeromgeving al bezitten, worden blijvend voor anderen ontsloten. Alles wat in de leeromgeving wordt ontwikkeld – kennis, ervaring, vaardigheden – wordt vertaald in tools die elders kunnen worden ingezet. Alle deelnemers aan de leeromgeving kunnen over deze toolkit beschikken, ook deelnemers van buiten Ekwadraat. Op termijn kunnen ook cross-overs tussen leeromgevingen ontstaan.

Door het leren in eigen huis te organiseren, hoeft Ekwadraat geen dure trainingen meer in te kopen. Bovendien opent de samenwerking met EnTranCe voor medewerkers de deur naar andere bedrijven en projecten, waardoor het langer interessant blijft om bij een mkb-bedrijf te werken.

Op termijn werkt kennispartner EnTranCe het programma van Ekwadraat uit tot een samenwerkingsmodel waar ook andere bedrijven in de duurzame-energiesector hun voordeel mee kunnen doen.

DE BEDENKERS

Voor dit idee werken twee bedrijven samen met Fontys Hogeschool Mens en Gezondheid uit Eindhoven. Saasen Opleidingen en B&V partners in veiligheid zijn aanbieders van trainingen bedrijfshulpverlening (BHV). In totaal werken er 100 trainers. De bedrijven lopen voorop als het gaat om het aanbieden van BHV-trainingen met virtual reality (VR). Ze zijn ervan overtuigd dat ze samen meer kunnen bereiken dan alleen. Ook de klanten zijn enthousiast over de voordelen van BHV-trainingen met VR.

HET VRAAGSTUK

De ongeveer 500.000 bedrijfshulpverleners in Nederland krijgen een regulier verplichte training om hun vaardigheden op peil te brengen of te houden. VR doet haar intrede in de branche. Enkele trainers van Saasen en B&V kunnen met VR BHV-trainingen geven, maar ook de andere collega’s moeten dat gaan doen. BHV-trainers zijn weliswaar gewend om hun kennis op peil te houden, maar VR vereist een andere didactische aanpak. Voor het gebruik van VR zijn nog geen routinematige opleidingen beschikbaar en de medewerkers van Saasen en B&V ervaren belemmeringen bij het ervan. Bovendien is de leercultuur waarbij trainers actief op zoek gaan naar nieuwe technieken en innovaties maar beperkt aanwezig.

HET !DEE

De bedenkers willen bij hun trainingen voor BHV een virtual reality-coach inzetten. Beide bedrijven hebben al ervaren BHV-trainers in dienst die beschikken over de gewenste VR-kennis, zowel technisch als didactisch. De training bestaat uit een intensief programma dat de knelpunten die trainers ervaren om met VR te werken stapsgewijs wegneemt. Fontys ondersteunt de ontwikkeling van de programmaonderdelen.

De didactische methodiek, modules en serious games die het programma gebruikt, worden vastgelegd in een VR-model. Fontys valideert het model, door controle op wetenschappelijke inzichten, en onderzoekt steekproefsgewijs de effectiviteit van de individuele onderdelen. Ook meet Fontys de effecten van de training, met specifieke aandacht voor de VR-coach. Met participatief actieonderzoek verbetert de hogeschool samen met de coaches hun praktijkvoering.

Het programma is reproduceerbaar voor de toekomstige opleiding van BHV-trainers. De kennis die de trainers opdoen, wordt verankerd in een Centre of Expertise (CoE), dat na afloop van het project blijft bestaan. Het CoE is toegankelijk voor de hele BHV-branche. De betrokkenen ontwikkelen de BHV-methodiek verder en andere bedrijven die hun leercultuur willen verbeteren krijgen de methodiek tot hun beschikking.

Leren in het kwadraat