Digital Finance Lab: een digitale lesmodule met blockchaincertificatie

DE BEDENKERS

Dusk Network is een mkb-bedrijf uit Amsterdam dat IT- en blockchaintechnologie ontwikkelt en inzet voor financiële, juridische en fiscale applicaties. Naast uitgebreide IT-technische kennis die continu op peil moet blijven, is solide financiële kennis voor het personeel enorm belangrijk. Mkb-bedrijf Investor Ready uit Rotterdam adviseert mkb-bedrijven in hun marktgang en op het gebied van fondsenwerving. Voor beide bedrijven is hoogstaande en actuele kennis van klassieke en met name moderne alternatieve financieringsvormen van groot belang.

HET VRAAGSTUK

Dusk Network en Investor Ready ervaren allebei een gebrek aan ruimte en budget voor het zelfstandig op peil houden van de benodigde kennis. Door de drukte op het gebied van klantadvisering in de razendsnel veranderende digitale wereld, is de interne leercultuur op het gebied van financiële en financieringskennis versnipperd en onderontwikkeld. Bovendien is op dit moment de kennis van innovatieve, digitale vormen van alternatieve financieringsproducten, zoals crowdfunding, Non Fungible Tokens en andere mkb-investeringsproducten, niet aanwezig binnen het mkb. Daarnaast worden door zelfstudie van de versnipperde bronnen die er wel zijn verschillende inzichten eigen gemaakt. Juist met het oog op herstel van de coronacrisis na het stoppen van de overheidssteun, zal de vraag naar alternatieve toegang tot kapitaal nog groter worden en kennis van zaken noodzakelijker.

HET !DEE

Dusk Network en Investor Ready willen samen een digitale lesmodule ontwikkelen op basis van blockchaintechnologie: het Digital Finance Lab. Daarin worden alle traditionele vormen van mkb-financiering behandeld en vergeleken met de moderne vormen die zijn voortgebracht door digitalisering. Hierbij houden de bedrijven rekening met ervaringen die ze in de dagelijks praktijk hebben. Zo ontstaat een oplossing die zowel intern de belemmeringen voor de leercultuur wegneemt, als de kwaliteit van het advies naar klanten van de twee mkb-ondernemingen verhoogt.

Na een pilot willen de bedrijven het Digital Finance Lab ook voor een breder publiek beschikbaar maken.

Groot voordeel is dat het met het Digital Finance Lab voor een klein mkb-bedrijf mogelijk wordt om relatief eenvoudig en betaalbaar te investeren in het verbeteren van de leercultuur rond alternatieve financieringsvormen voor het mkb. Na het doorlopen van de modules wordt de certificering vastgelegd in de blockchain, waardoor onomstotelijk vaststaat welke kennis iemand heeft. Daarnaast zorgen procedures en workflows van het Digital Finance Lab ervoor dat er een continu (leer-)proces is. Dit alles is een wezenlijke vernieuwing binnen de leercultuur in de financiële wereld. Eveneens is het Digital Finance Lab een geheel nieuwe toepassing van blockchaintechnologie in Nederland.

Leren door onderdompeling in de Hybrid Action Space

DE BEDENKERS

Initiatiefnemers van het project Hybrid Action Space zijn de ondernemingen H20 Esports, Siyou Internet Solutions en NovaVentum – alle drie mkb-bedrijven uit de regio Purmerend/Amsterdam. H20 biedt een nieuwe manier van ontmoeten, voor educatie en ontwikkeling via gaming, e-sports en creatieve technologie. Siyou zet wensen van klanten om in apps en online-programma’s, bijvoorbeeld in detailhandel, fondsenwerving, gezondheidszorg, verzekeringsbranche en overheid. NovaVentum biedt advisering, begeleiding en controle om bij klanten hogere cyberveiligheidsniveaus te bereiken.

HET VRAAGSTUK

Voor de initiatiefnemers was het uitgangspunt om dit project te starten het huidige te lage leerrendement van opleidingen onder werknemers (mbo 1-, 2-, 3- en 4-niveau). De oorzaak ligt ten eerste bij het personeel zelf, zoals een gebrek aan leervaardigheden en een natuurlijke weerstand tegen nieuwe technologie onder werknemers van 40+. Daarnaast schieten de huidige methodes om te motiveren tekort. Denk aan beloning voor leren (vooral op type werk en salaris) en het benadrukken van het belang van leren. Een directieve educatiestrategie in een krappe (technische) arbeidsmarkt werkt volgens de initiatiefnemers niet. Tot slot zien de bedenkers dat organisaties op zoek zijn naar betere digitale werkvormen – iets wat tijdens de coronacrisis alleen maar is toegenomen. De huidige digitale leermiddelen sporen de medewerker onvoldoende aan om verder te leren.

HET !DEE

Hybrid Action Space (HAS) is een virtual reality (VR) & hybride innovatie space. Organisaties en scholen kunnen er experimenteren met nieuwe technologie en vandaaruit op de werkvloer meteen effectief gebruikmaken van nieuwe technologieën. HAS is zowel fysiek als in VR te bezoeken en zo kunnen werknemers op de effectiefste, leukste en laagdrempeligste manier (samen)werken en leren, waar ter wereld ze ook zijn. Een VR-bril is hierbij niet nodig, deelnemen kan met een laptop of pc. HAS is breed inzetbaar en sectoronafhankelijk; het is een module, die aan elk digitaal leersysteem te koppelen is.

De initiatiefnemers zien twee mogelijke toepassingen:

1. Voor lesonderdelen waarvoor interactie tussen leerlingen onderling en met de docent nodig en wenselijk is. De werknemer zit thuis en waant zich in bijvoorbeeld een klasruimte of fabriekshal met andere leerlingen en de docent. Zij kunnen elkaar zien en met elkaar activiteiten ondernemen en communiceren.

2. Voor bijvoorbeeld fysieke handelingen aan apparatuur (met de handen daadwerkelijk aan een machine sleutelen), voor leren over de werking van software (zweven door een softwareprogramma van station naar station), voor leren over cybersecuritybescherming (waar zitten kwetsbaarheden, wat zijn de gevaren daarvan?) of voor het oefenen van een verkoopgesprek.

 

Het duurzame alternatief

DE BEDENKERS

Het initiatief voor dit plan ligt bij VME Nederland (hierna: ‘VME’), franchisehouder en vertegenwoordiger van een groot aantal interieurformules in Nederland (waaronder Trendhopper, Budget Home Store en De Mooiste Woonwinkel). VME coördineert de identiteit van elke franchise en ondersteunt haar franchisenemers op het vlak van ontwerp, inkoop en marketing. Conscious Interior (The Substitute) is een community met een webplatform, waarop duurzame interieurmerken en professionals zich presenteren en kennis delen. The Substitute adviseert interieurmerken op het gebied van duurzame ketens en werkt samen met data- en kennispartijen.

HET VRAAGSTUK

De klimaat- en energietransitie is in de interieursector nog vrijwel onontgonnen terrein. Zo wordt in Europa jaarlijks zo’n 11 miljard kilo meubilair weggegooid, waarvan slechts 10% op enige manier wordt gerecycled. Ook is er, met name in het mkb, vrijwel geen (onafhankelijke) data beschikbaar om duurzame keuzes te onderbouwen.

VME wil zich ontwikkelen tot een toonaangevende speler in de interieurbranche op het gebied van duurzaamheid. Hiervoor zal het gehele bedrijf mee moeten in een duurzaamheidstransitie. Dit vraagt om een effectieve opleiding van de medewerkers en een leercultuur rondom duurzaamheid. Maar beide ontbreken. Verder zijn er geen onafhankelijke kennis en data in de sector om zelf een opleidingsprogramma te ontwikkelen. De motivatie om te leren is minimaal.

HET !DEE

Om deze belemmeringen weg te nemen, ontwikkelen VME en The Substitute in dit project een uniek volledig on- en offline opleidingsprogramma op het gebied van duurzaamheid en de klimaat- en energietransitie in de interieurbranche. Met dit modulair en op data gebaseerd opleidingsprogramma kunnen medewerkers in de hele keten – van productie tot verkoop op de werkvloer – menselijk kapitaal opbouwen op het gebied van duurzaamheid en de klimaat- en energietransitie.

De projectpartners willen echter verder gaan dan een opleidingsprogramma alleen. Minstens zo belangrijk is het aanwakkeren van een leercultuur, waardoor de medewerkers gestimuleerd worden om daadwerkelijk met het thema aan de slag te gaan. Hiervoor wordt een user centered aanpak gekozen, waarbij de kennisbehoefte van specifieke groepen medewerkers centraal staat. Ook worden binnen de organisatie diverse trainers en kenniseigenaren opgeleid, die gedurende de looptijd van het project en daarna, de andere medewerkers mee kunnen nemen in de duurzaamheidstransitie. Dit alles moet leiden tot een duurzame borging van de ‘Change to Sustainability’ leercultuur in de organisatie.

 

Train jezelf met elkaar

DE BEDENKER

Dit idee komt uit de koker van Coachia, een zorginstelling voor ambulante jeugdzorg, maatschappelijk werk en jeugdzorg. De organisatie bestaat uit een team van professionele begeleiders. Een aanpak met aandacht voor eigen inzicht, zorg vanuit de eigen kracht en autonomie in het leven van de cliënt zijn de uitgangspunten voor Coachia en de zorg die de organisatie biedt.

HET VRAAGSTUK

Coachia is de afgelopen jaren snel gegroeid. Daardoor is de leercultuur onoverzichtelijk geworden. Het komt vaak voor dat collega’s moeite hebben met een casus. Dit hoeft niet te betekenen dat ‘het niet lukt’, maar wel dat een collega onzeker kan zijn: doe ik het wel goed? De nieuwere medewerkers zijn erbij gebaat om te kunnen sparren met meer ervaren collega’s: hoe zou jij deze casus aanpakken? De organisatie heeft nu intervisie als leermiddel, maar de intervisiegesprekken lopen niet lekker. Er wordt casuïstiek uit dagelijkse praktijk besproken om van elkaar te leren, maar de medewerkers zijn te passief: zittend in de kring zal iemand niet zo snel de problemen en blokkades waar hij of zij tegenaan loopt in het werk op tafel gooien. Deelname aan de intervisiegesprekken is bovendien vrijblijvend, waardoor lang niet iedereen deelneemt.

HET !DEE

Coachia wil dit oplossen door leren aantrekkelijker te maken en mensen aan elkaar te koppelen in het leerproces. De organisatie heeft hiervoor een methodiek bedacht die de intervisiegesprekken gaat vervangen en grotendeels zal plaatsvinden op de werkvloer. Het doel is dat medewerkers spelenderwijs, maar vooral ook in de praktijk van alledag van elkaar leren.

Bij de start van het traject oefenen de medewerkers casussen in een rollenspel (met professionele acteurs en ervaringsdeskundigen). Deze rollenspellen worden gefilmd. Onder begeleiding bespreken de medewerkers de opnamen en geven elkaar feedback en tips en oefenen verder met de acteurs. Aansluitend worden medewerkers op basis van eigen voorkeur en advies van de groep aan elkaar gekoppeld (buddysysteem). Op deze manier leren ze van elkaar tijdens het werk. Elk traject duurt zes weken, waarna een nieuwe groep medewerkers start. Op een online verzamelplaats kunnen de deelnemers input vragen, theorie vinden en plaatsen en de voortgangsfeedback voor het buddytraject plaatsen. Andere kleine zorgbedrijven kunnen deze methodiek na afronding van het project in zijn geheel overnemen om hun leercultuur te verbeteren.

Let’s connect

DE BEDENKERS

Praktijk voor Natuurgeneeskunde drs. Van der Vegt is gevestigd in het Overijsselse Ommen. Het is een relatief klein bedrijf met minder dan 50 fte, en minder dan tien miljoen jaaromzet. De onderneming wil zoveel mogelijk mensen fundamentele kennis over gezond leven bijbrengen. Ze richt zich op verschillende soorten gezondheidsadvies, zoals gezonde voeding, homeopathie, leefstijladviezen, reinigingstherapieën en ademhalings- en bewegingsoefeningen. Behalve haar patiënten wil het bedrijf ook haar eigen medewerkers ‘fit’ houden voor de toekomst.

HET VRAAGSTUK

Medewerkers bij Praktijk voor Geneeskunde drs. Van der Vegt ontwikkelen geen leercultuur. Dat heeft verschillende oorzaken. Op de eerste plaats zitten ze er zelf niet op te wachten en voelen ze de urgentie niet. Terwijl de maatschappelijke en technologische ontwikkelingen juist vragen om nieuwe competenties, kennis en mogelijk zelfs een nieuwe manier van werken. Verder is er een duidelijke kloof tussen leidinggevenden en medewerkers. Leidinggevenden hebben niet goed voor ogen waar de medewerkers staan qua competenties en kennis. Ze weten ook niet hoe ze sociale innovatie bij hen kunnen stimuleren. De werknemers worden vooral taakgericht aangestuurd. Tot slot is toegang tot leermiddelen en kennisbronnen voor de medewerkers lastig, waarbij ze ook nog eens niet goed weten wat er speelt op hun vakgebied: ze hebben dus geen ontwikkelingsdoel.

HET !DEE

De uitdaging is om een leercultuur te ontwikkelen, met een nulmeting aan het begin en een eindmeting na twee jaar. Het project ‘Let’s connect’ start met het door leidinggevenden én werknemers samen te schrijven toekomstplan. De betere dialoog met de leiding, de interactie met collega’s en de gemakkelijke toegang tot kennis, motiveert medewerkers om nieuwe competenties en vaardigheden te leren op het gebied van bijvoorbeeld procesmatig werken, resultaatgerichtheid en ondernemerschap.

In het tweede gedeelte van het project wordt, samen met patiënten, een digitale patiënten-omgeving gemaakt. Medewerkers leren hierdoor van de patiënten en raken gewend aan nieuwe technologieën. Tot slot omvat het project de ontwikkeling van een innovatieplatform (nieuw in de

sector), waarop samen met medische lifestylecoaches wordt nagedacht over het verhogen van de effectiviteit van de zorg.

De praktijk wil online- en offline-bijeenkomsten organiseren voor mkb-ondernemingen uit andere sectoren over ‘Let’s connect’ en over de design think-methode waarmee tijdens het project gewerkt is. Voor de gezondheidszorg en met name voor de medische lifestylecoaches is het de bedoeling periodiek innovatiebijeenkomsten te organiseren over toekomstige uitdagingen in de sector.

Smart glasses verbinden theorie en praktijk van de koudetechniek

De bedenkers

De Laat Koudetechniek is een familiebedrijf dat al bijna 60 jaar bestaat. Het bedrijf is over de hele wereld werkzaam in de industriële koel- en rijptechniek: denk aan vriescellen, koelcellen, rijpcellen en airconditioning. Voor dit idee zijn diverse partners ingeschakeld: projectmanager Berry Zumbrink, opleidingscentrum GOo en bedrijfsadviesbureau Jack & Puck. Ook de NKVL staat er achter, de branchevereniging voor luchtbehandeling en koudetechniek.

Het vraagstuk

Van fruit uit de supermarkt tot vaccinaties: bijna geen enkel product bereikt zijn eindbestemming zonder koudetechniek. Toch is de branche relatief onbekend en zijn er weinig gespecialiseerde en praktijkgerichte opleidingen. Daardoor stroomt jaarlijks meer personeel de branche uit dan in: gemiddeld 500 uitstromers tegenover 250 instromers. Veel van die uitstromers gaan met pensioen, want 20 procent van alle medewerkers is boven de 54 jaar. Maar ook jongere medewerkers vertrekken: ruim eenderde van de nieuwkomers is na een jaar alweer weg. Onderzoek laat zien dat dit vooral komt doordat er niet echt een leercultuur is. Medewerkers hebben weinig doorgroeimogelijkheden en leidinggevenden stimuleren ontwikkeling onvoldoende. Gevolg is dat bedrijven zich in steeds meer bochten moeten wringen om geschikt personeel te vinden en te houden. Een doemscenario dreigt: binnen tien jaar is de grootste groep werknemers met pensioen zonder dat er een nieuwe generatie is die hen kan vervangen.

Het !DEE

Mensen met affiniteit voor techniek worden om- of bijgeschoold in de koudetechniek. Ze volgen een nieuwe, praktijkgerichte opleiding waar ze leren met behulp van smart glasses, augmented-reality-brillen. Dit helpt om het ‘stoffige’ imago van de branche te verdrijven en maakt het leren efficiënter en effectiever.

Voor de opleiding worden kleinschalige leermodules ontwikkeld, die eventueel ook digitaal te volgen zijn. Deze modules worden verzorgd door externe experts, terwijl een mentor fungeert als algemeen aanspreekpunt voor de deelnemers. Bij de opleiding hoort ook een train-de-trainer-module waarmee medewerkers zich kunnen ontwikkelen tot trainer en coach.

De smart glasses worden op verschillende manieren gebruikt, bijvoorbeeld om medewerkers op afstand te laten coachen door experts. Dat levert materiaal op waar anderen van kunnen leren. Verder maakt de AR-bril het mogelijk om autocad-tekeningen te vertalen in 3D-modellen, waarmee monteurs zich beter kunnen voorbereiden op projecten.

Zodra de opleiding staat en de smart glasses werken, gaat De Laat Koudetechniek het idee verder uitrollen. Medewerkers van andere bedrijven kunnen zich dan bij De Laat scholen. Ook kunnen bedrijven onderdelen van de aanpak gebruiken in hun eigen interne opleiding.

De Laat gaat de opleiding promoten via de branchevereniging NVKL en de roc’s waarmee het bedrijf contacten heeft. Samenwerking met het Leerwerkloket wordt eveneens onderzocht.

De chauffeur 3.0

De bedenkers

Mercuur Smart Logistics is gespecialiseerd in de behandeling en het transport van producten die extra zorg nodig hebben: denk aan sierplanten, bloemen, chocola en koelverse maaltijden. Het bedrijf heeft drie vestigingen in Nederland en Duitsland en circa 35 medewerkers. Voor dit idee heeft Mercuur drie partners ingeschakeld. Vervoerscollege Venlo levert kennis van transportopleidingen, maatwerk HRM zorgt voor deskundigheid op het gebied van leren en ontwikkelen en Van Lieshout Bestuursmanagement bewaakt en monitort het proces.

Het vraagstuk

De economie van Noord-Limburg draait voor een belangrijk deel om logistiek. In de regio Venlo-Venray zitten veel bedrijven die zich bezighouden met het wegvervoer van levensmiddelen en agrarische producten. Daardoor is de vraag naar (internationale) chauffeurs en logistieke medewerkers groot. Maar op de regionale arbeidsmarkt zijn deze mensen lastig te vinden. Noord-Limburg kampt al jaren met ontgroening en vergrijzing. Kleinere bedrijven zijn extra in het nadeel omdat zij medewerkers minder gunstige arbeidsvoorwaarden kunnen bieden dan hun grotere concurrenten.

Het mkb zou zich kunnen onderscheiden door te investeren in een aantrekkelijke bedrijfscultuur met veel aandacht voor begeleiding, coaching en ontwikkeling. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Chauffeurs en medewerkers in de logistiek zijn over het algemeen laaggeschoold en leren niet graag uit boeken. Met de bestaande opleidingen zijn zij niet makkelijk aan het leren te krijgen. Bovendien is daar door de hoge werkdruk weinig tijd voor. Toch is leren en ontwikkelen noodzakelijk, want voor het vervoer van levensmiddelen en agrarische producten zijn de veiligheidseisen hoog. Van chauffeurs wordt verwacht dat zij hun kennis van voedselveiligheid en hygiëne goed bijhouden.

Het !DEE

Een e-learningsysteem maakt het voor chauffeurs en logistieke medewerkers aantrekkelijker om te leren. Ze hoeven niet meer de boeken in te duiken, maar leren on the job, via digitale tools en video’s. De nieuwe kennis en vaardigheden zijn overal toepasbaar in de praktijk.

Bureau Maatwerk gaat eerst op zoek naar de verschillen tussen de benodigde en bestaande kennis en vaardigheden bij medewerkers van Mercuur. Daaromheen wordt een compleet leertraject gebouwd. Het Vervoerscollege ontwikkelt hiervoor digitale tools en e-learnings. Vervolgens probeert een klein groepje medewerkers de nieuwe manier van leren uit. Als de aanpassingen zijn verwerkt en het systeem klaar is, leggen de initiatiefnemers hun ervaringen vast in het handboek ‘Chauffeur 3.0’. Hiermee kunnen ook andere mkb-bedrijven in de logistieke sector deze manier van leren invoeren.

 

Ontwikkelplein Sustainable Branding MKB

De bedenkers

De mkb-bedrijven achter dit idee lopen ieder in hun eigen sector aan tegen vragen rond duurzaam en betekenisvol ondernemen. Breedweer is een sociale onderneming die facilitaire diensten levert; Racktime helpt organisaties om meer resultaat te halen uit hun marketingbudget. Specialist in Websites laat organisaties groeien door webontwikkeling en online oplossingen en Sustainable Boost is begeleider van organisatievraagstukken en veranderingstrajecten. Dit laatste bedrijf ontwerpt bij dit MKB!DEE tevens de oplossing en verzorgt het projectmanagement.

Het vraagstuk

Steeds meer Nederlanders vinden het belangrijk dat mensen goed omgaan met elkaar, de natuur en de wereld. Dat vertaalt zich in hun handelen als consument: mensen waarderen het als de bedrijven waarmee zij zaken doen, duurzaam en betekenisvol ondernemen. Veel kleine en middelgrote bedrijven komen maar mondjesmaat aan deze wensen tegemoet. De ondernemers zien wel het belang van maatschappelijke verbondenheid en beseffen ook dat verduurzamen belangrijk is voor de toekomst van hun bedrijf. Maar ze vinden het lastig om hun ambities concreet te maken, uit te voeren en uit te dragen. Wat moet er dan veranderen in hun bedrijfsvoering? Hoe krijgen ze hun medewerkers mee? Hoe ontstaat er een leercultuur waarin verduurzamen ‘gewoon’ wordt? Zeven op de tien mkb’ers geven aan dat ze hierbij behoefte hebben aan informatie en ondersteuning.

Het !DEE

Het Ontwikkelplein Sustainable Branding MKB is een online leer- en ontwikkelplatform met een totaaloplossing voor duurzaam en betekenisvol ondernemen. Mkb’ers vinden er een combinatie van tools, digitale modules en een online community waarmee ze duurzaam en betekenisvol ondernemen een plek kunnen geven in hun bedrijf: in hun leercultuur, hun bedrijfsstrategie en hun merkpositionering (branding). Met behulp van het Ontwikkelplein kunnen ze dus zelfstandig hun marktpositie en imago versterken.

Voor het Ontwikkelplein worden verschillende tools gemaakt. Allereerst komt er een barometer waarmee bedrijven zelfs hun ambities in maatregelen kunnen vertalen en de voortgang kunnen monitoren. Ook krijgen gebruikers de beschikking over een tool om hun duurzame ‘voetafdruk’ inzichtelijk te maken. Verder komt er een dashboard waarmee ze makkelijk, effectief en geloofwaardig over de voortgang van hun duurzaamheidsambities kunnen communiceren. Zowel de barometer als het dashboard bestaat al en wordt aangepast aan de behoeften van het mkb.

Op het plein komen verder verschillende digitale modules te staan. De ‘open brandscape’-module helpt om de maatschappelijke betekenis van een mkb-bedrijf te ontdekken. Er is ook een module waarmee medewerkers zich kunnen ontwikkelen tot ‘groene ambassadeurs’. Daarnaast komt er een train-de-trainer-module waarmee medewerkers kunnen worden opgeleid om het werken met het Ontwikkelplein bij mkb-bedrijven elders in het land te introduceren. Bij elk van de deelnemende bedrijven wordt zo’n ‘Booster’ opgeleid.

Alle tools worden eerst door de projectpartners getest en vervolgens aangepast. Is het Ontwikkelplein klaar, dan kunnen netwerkorganisaties, brancheverenigingen en potentiële klanten er tijdens zes interactieve webinars mee kennismaken. Daarna kan de landelijke uitrol beginnen.

Digitale leermeesters in de communicatie

De bedenkers

Achter dit idee zit een gevarieerde groep van mkb-bedrijven. Het Krugerpark en Helden Opvang zijn actief in kinderopvang en onderwijs, Swart Installatietechniek is actief in het energie- en installatievak en How2Talk is expert in communicatie. Zij hebben elkaar opgezocht omdat de inbreng vanuit verschillende soorten bedrijven de ontwikkeling van effectieve communicatie en gedrag van professionals op de werkvloer kan versterken. Zij werken samen met een bedrijf dat digitale leeroplossingen bouwt.

Het vraagstuk

Veel mkb’ers worstelen ermee dat medewerkers elkaar niet goed begrijpen en dat ze onvoldoende resultaat- en teamgericht samenwerken. Dat heeft een negatieve invloed op de resultaten.

Bij nadere beschouwing ontbreekt het in de bedrijven vaak aan effectief leiderschap, verbondenheid en inclusiviteit. De bedrijfscultuur zet mensen niet in hun kracht. Door ineffectieve communicatie vertonen medewerkers ongewenst gedrag en door onvoldoende aandacht voor leren en ontwikkelen komt hier maar weinig verandering in. Het feit dat het om gedrag gaat, maakt het extra lastig: gedrag veranderen is veel moeilijker en duurt veel langer dan het ontwikkelen van kennis en vaardigheden.

Het !DEE

Op een kennis- en leerplatform en in een app maken leidinggevenden en medewerkers kennis met een nieuwe manier van communiceren, gebaseerd op het werk van communicatie-experts Adele Faber en Elaine Mazlish.

Leidinggevenden ontwikkelen persoonlijk leiderschap en communicatieskills. Hierdoor blijven ze beter in verbinding met hun medewerkers, ook tijdens moeilijke gesprekken. Ze kunnen medewerkers beter aanspreken en begeleiden in het werk.

Op hun beurt kunnen medewerkers beter aan de verwachtingen voldoen als duidelijker is welk gedrag en welke communicatievaardigheden van hen worden verwacht. Ze doen meer succeservaringen op, waardoor ze zich gezien en gewaardeerd voelen en meer zelfvertrouwen en een positief zelfbeeld ontwikkelen. Hierdoor ontstaat ruimte voor initiatief en creativiteit.

Het platform en de app bevatten e-learnings en quizzen waarmee leidinggevenden en medewerkers de nieuwe manier van communiceren kunnen oefenen. Daarnaast volgen ze in teamverband praktijkgerichte trainingen op de werkvloer. Daar worden ze zich spelenderwijs bewust van hun eigen manier van communiceren en de effecten daarvan op collega’s. De onderlinge reflectie zorgt voor betere communicatie en een betere beroepshouding.

De trainingen worden verzorgd door communicatiespecialisten van de deelnemende bedrijven. In elk bedrijf wordt zo’n communicatiespecialist opgeleid. Deze wordt getraind in nieuwe communicatieskills, begeleidingsvaardigheden, competentiemanagement en gedragsontwikkeling. In een intervisieteam leren deze communicatiespecialisten vervolgens van elkaar.

Tot slot komen er workshops waarmee de bedrijven communicatieverbetering en gedragsverandering in hun hele organisatie op de agenda kunnen zetten en houden.

De ontwikkeling van dit idee wordt gevolgd door een klankbordgroep van tien bedrijven uit verschillende mkb-sectoren. Zij helpen om de uitkomsten breder te verspreiden. Ook delen de initiatiefnemers hun ervaringen op de vraag- en antwoordsites Quora en Reddit.

Samen naar een sterkere carrosseriebouw

De bedenkers

Dit MKB!DEE is een breed gedragen initiatief. Vijf carrosseriebedrijven doen mee: Burgers Carrosserie, Van der Peet logistics & transport solutions, carrosseriefabriek Theo Mulder BV, Zuidwijk Carrosserieën en Karhof Carrosserieën. Zij werken samen met mboRijnland, een roc met meer dan 120 mbo-opleidingen in Zuid-Holland. De branche wordt vertegenwoordigd door RAI CarrosserieNL, de sectie van RAI Nederland die de collectieve belangen van fabrikanten en importeurs van wegtransportmiddelen behartigt.

Het vraagstuk

Tot drie jaar geleden kon de carrosseriebouw voor techniekopleidingen en specifieke trainingen terugvallen op het ROC Leiden en de Vakopleiding Carrosseriebouw. Door financiële problemen zijn deze opleidingen echter gestopt en er is geen alternatief voor in de plaats gekomen. De carrosseriebouw is een kleine branche en het is moeilijk om opleidingen rendabel te maken. Het gevolg is wel dat carrosseriebedrijven nergens meer terecht kunnen voor scholing en bijscholing van medewerkers. Bestaande mbo-opleidingen zijn niet specifiek genoeg en ook qua opzet minder geschikt. Carrosseriebouwers zijn vakmensen die niet graag klasssikaal leren in de schoolbanken.

Er is een alternatief nodig, maar individuele bedrijven hebben niet het geld om in dat gat te springen. Ook blijkt het lastig om medewerkers van elkaar te laten leren op de werkvloer. Het werk gaat altijd voor en de druk op de werkvloer is hoog. Bovendien missen veel vakmensen de didactische en interpersoonlijke vaardigheden die nodig zijn om leren van elkaar tot een succes te maken.

Het !DEE

De bedenkers van dit MKB!DEE zorgen samen voor een totaalaanbod van digitale en praktische lesmodules en trainingen voor de carrosseriebouw. Daartoe worden onderdelen van bestaande techniekopleidingen geactualiseerd en als e-learnings aangeboden. De deelnemende bedrijven vullen dit aan met praktijkmateriaal uit de carrosseriebouw: denk aan video tutorials met instructies en tips en tricks van ervaren vaktechnici. Vervolgens kunnen monteurs en andere technische medewerkers uit het aanbod die onderdelen kiezen waar zij behoefte aan hebben.

Het aanbod gaat bestaan uit 15 lesmodules met in totaal zo’n 50 trainingen. Daar zit ook een module bij over elektrisch aangedreven voertuigen, die nog nergens in het mbo bestaat. Medewerkers die met succes een module of training volgen, ontvangen een (deel)kwalificatie of praktijkverklaring van mboRijnland.

Het volgen van modules en trainingen gaat samen met leren op de werkvloer. Binnen de deelnemende bedrijven worden 25 vakmensen opgeleid tot leermeester en leerambassadeur. Zij volgen daarvoor een aparte module ‘Train de trainer’. Vervolgens kunnen ze bestaande en nieuwe collega’s en medewerkers van andere bedrijven opleiden.

Zodra de lesmodules klaar zijn en door mboRijnland vrijgegeven voor gebruik, komen ze beschikbaar voor de branche. De inhoud wordt eigendom van RAI CarrosserieNL, waardoor alle carrosseriebouwbedrijven in Nederland er gebruik van kunnen maken, evenals de mbo-instellingen waarmee zij samenwerken.