Leren in het kwadraat

De bedenkers

Ekwadraat is een adviesbureau gespecialiseerd in duurzame energie, energiebesparing en transitiemanagement. Het bedrijf heeft al achttien jaar ervaring met het realiseren van duurzame ambities van overheden en bedrijven. Ekwadraat werkt samen met EnTranCe, het Centre of Expertise Energy van de Hanzehogeschool Groningen: een kennisgemeenschap op het gebied van energievoorziening.

Het vraagstuk

In de duurzame-energiesector gaan de ontwikkelingen steeds sneller. Mkb-bedrijven zoals Ekwadraat groeien snel en kunnen de komende jaren nog meer groei verwachten. Maar het aanbod op de arbeidsmarkt groeit niet in hetzelfde tempo mee. Goede medewerkers kunnen overal terecht. Daardoor kampen bedrijven met veel verloop onder personeel en gaat kennis verloren.

De vraag is wat er nodig is om bestaande kennis beter vast te houden en nieuwe kennis sneller te ontsluiten en te delen. Veel kennis zit in de hoofden van mensen en er wordt weinig gedaan om bestaande kennis aan nieuwe kennis te koppelen. In combinatie met het hoge personeelsverloop leidt dat tot problemen. Als medior en senior medewerkers vertrekken, stokt de kennisdeling en de begeleiding van junioren. Het mkb is ook nog eens in het nadeel omdat kleinere bedrijven medewerkers minder ontwikkel- en doorgroeimogelijkheden kunnen bieden en meer moeite hebben om ervaren krachten te behouden.

Een ander probleem is dat kennis en vaardigheden door de snelle ontwikkelingen in de duurzame-energiesector in hoog tempo verouderen. Continu leren en ontwikkelen is een noodzaak. Daar is een flexibele leercultuur voor nodig.

Het !DEE

Rondom belangrijke projecten van Ekwadraat wordt een leeromgeving ingericht. Iedereen die bij een onderwerp betrokken is, krijgt relevante trainingen, cursussen, opleidingen en individuele begeleiding aangeboden. Het gaat om beginnende en ervaren medewerkers van Ekwadraat, maar ook om masterstudenten van de Hanzehogeschool, opdrachtgevers en andere professionals uit de energiebranche. EnTranCe levert inhoudelijke en didactische kennis en faciliteert het leren.

Deelnemers aan een leeromgeving voeren tijdens het werken aan projecten leertaken uit. Ook doen ze aan intervisie en krijgen ze begeleiding tijdens multidisciplinaire leerbijeenkomsten en excursies. Daarnaast volgen ze bijvoorbeeld leer- en opleidingsmodules en gastlezingen.

Het idee is dat deelnemers precies op tijd de juiste nieuwe kennis en vaardigheden opdoen. Kennis en vaardigheden die de deelnemers aan een leeromgeving al bezitten, worden blijvend voor anderen ontsloten. Alles wat in de leeromgeving wordt ontwikkeld – kennis, ervaring, vaardigheden – wordt vertaald in tools die elders kunnen worden ingezet. Alle deelnemers aan de leeromgeving kunnen over deze toolkit beschikken, ook deelnemers van buiten Ekwadraat. Op termijn kunnen ook cross-overs tussen leeromgevingen ontstaan.

Door het leren in eigen huis te organiseren, hoeft Ekwadraat geen dure trainingen meer in te kopen. Bovendien opent de samenwerking met EnTranCe voor medewerkers de deur naar andere bedrijven en projecten, waardoor het langer interessant blijft om bij een mkb-bedrijf te werken.

Op termijn werkt kennispartner EnTranCe het programma van Ekwadraat uit tot een samenwerkingsmodel waar ook andere bedrijven in de duurzame-energiesector hun voordeel mee kunnen doen.

VR-leercultuur in veiligheid en gezondheid

DE BEDENKERS

Voor dit idee werken twee bedrijven samen met Fontys Hogeschool Mens en Gezondheid uit Eindhoven. Saasen Opleidingen en B&V partners in veiligheid zijn aanbieders van trainingen bedrijfshulpverlening (BHV). In totaal werken er 100 trainers. De bedrijven lopen voorop als het gaat om het aanbieden van BHV-trainingen met virtual reality (VR). Ze zijn ervan overtuigd dat ze samen meer kunnen bereiken dan alleen. Ook de klanten zijn enthousiast over de voordelen van BHV-trainingen met VR.

HET VRAAGSTUK

De ongeveer 500.000 bedrijfshulpverleners in Nederland krijgen een regulier verplichte training om hun vaardigheden op peil te brengen of te houden. VR doet haar intrede in de branche. Enkele trainers van Saasen en B&V kunnen met VR BHV-trainingen geven, maar ook de andere collega’s moeten dat gaan doen. BHV-trainers zijn weliswaar gewend om hun kennis op peil te houden, maar VR vereist een andere didactische aanpak. Voor het gebruik van VR zijn nog geen routinematige opleidingen beschikbaar en de medewerkers van Saasen en B&V ervaren belemmeringen bij het ervan. Bovendien is de leercultuur waarbij trainers actief op zoek gaan naar nieuwe technieken en innovaties maar beperkt aanwezig.

HET !DEE

De bedenkers willen bij hun trainingen voor BHV een virtual reality-coach inzetten. Beide bedrijven hebben al ervaren BHV-trainers in dienst die beschikken over de gewenste VR-kennis, zowel technisch als didactisch. De training bestaat uit een intensief programma dat de knelpunten die trainers ervaren om met VR te werken stapsgewijs wegneemt. Fontys ondersteunt de ontwikkeling van de programmaonderdelen.

De didactische methodiek, modules en serious games die het programma gebruikt, worden vastgelegd in een VR-model. Fontys valideert het model, door controle op wetenschappelijke inzichten, en onderzoekt steekproefsgewijs de effectiviteit van de individuele onderdelen. Ook meet Fontys de effecten van de training, met specifieke aandacht voor de VR-coach. Met participatief actieonderzoek verbetert de hogeschool samen met de coaches hun praktijkvoering.

Het programma is reproduceerbaar voor de toekomstige opleiding van BHV-trainers. De kennis die de trainers opdoen, wordt verankerd in een Centre of Expertise (CoE), dat na afloop van het project blijft bestaan. Het CoE is toegankelijk voor de hele BHV-branche. De betrokkenen ontwikkelen de BHV-methodiek verder en andere bedrijven die hun leercultuur willen verbeteren krijgen de methodiek tot hun beschikking.

Nextgen Procesoperators in flexible manufacturing

DE BEDENKERS

Drie partijen werken samen aan dit idee. Europastry Benelux B.V. is marktleider in de sector bevroren brooddeeg. Softwareontwikkelaar Total Reality is gespecialiseerd in de ontwikkeling van virtual reality-, augmented reality- en mixed reality-oplossingen met een focus op de industrie. OVSoftware ontwikkelt, maakt, beheert en onderhoudt hoogwaardige en efficiënte softwaresystemen. Deze partijen slaan de handen ineen met de Saxion University of Applied Sciences.

HET VRAAGSTUK

Bedrijven moeten steeds vaker op flexibele basis een grote verscheidenheid aan specifieke producten kunnen produceren. Binnen deze omgeving van flexible manufacturing staan de procesoperators centraal. Zij moeten zich een grote hoeveelheid aan (veranderende) procedures en instructies eigen maken. Alleen al in de Nederlandse industrie werken er dagelijks meer dan 58.000 procesoperators om deze processen 24/7 in goede banen te leiden. De meeste productiebedrijven moeten met grote regelmaat nieuwe procesoperators inwerken, trajecten die vaak wel een jaar duren. Een trainer – vaak een collega-operator – loopt mee in alle fases van dit traject. Dat is erg arbeidsintensief en legt beslag op de ‘productieve uren’. Bovendien beklijft de overdracht van kennis niet door snelle technologische ontwikkelingen en hoog personeelsverloop.

HET !DEE

De initiatiefnemers ontwikkelen een gestandaardiseerd, modulair en gecertificeerd trainingsprogramma in de vorm van een mixed reality-applicatie. Dit interne reality-trainingsplatform halveert de onboardingtijd van nieuwe procesoperators en leidt medewerkers zonder technische achtergrond op tot hoogwaardige procesoperators. Daarnaast faciliteert deze methodiek de gefaseerde doorontwikkeling van bestaande medewerkers. Ze leren sneller en autonomer, en zijn in staat om direct in het productieproces mee te lopen. Dit alles gebeurt mede op basis van de kennis vanuit het Saxion-lectoraat Human Capital in Smart Industry.

De oplossing zorgt ervoor dat procesoperators in de industrie sneller worden opgeleid én dat de kennis wordt geborgd. Dit leidt uiteindelijk tot behoud van de werknemers en tot de continuïteit van het technische personeel.

In het platform zijn de technieken op het gebied van werkinstructies modulair en zo universeel mogelijk ontwikkeld, zodat ze een inspiratiebron zijn voor andere (mkb-)ondernemers. Bovendien worden de inzichten ingezet voor het opzetten van lesmodules, onder meer bij Saxion Hogeschool Enschede, Lectoraat Human Capital in Smart Industry. Saxion kan hierdoor gerichter inspelen op behoeftes van het bedrijfsleven.

Bouwschool Flevoland – bouwen voor de toekomst

DE BEDENKERS

Bedrijfsschool Bouwschool Flevoland is een samenwerkingsverband tussen het ROC van Flevoland, Techniekopleidingen Flevoland (TOF), Betsema Bouwgroep, Heutink Bouwgroep en Olde Rikkert Bouw. Deze partijen gaan Leven Lang Ontwikkelen (LLO) actief stimuleren binnen de bouwsector en afstemmen op de wensen en behoeften van de werknemers. Dit leidde tot de oprichting en ontwikkeling van een innovatieve bedrijfsschool: Bedrijfsschool Bouwschool Flevoland.

HET VRAAGSTUK

De bouwopgave in Nederland is groot. Tot 2030 zijn 1 miljoen nieuwe woningen nodig. Om aan deze vraag te kunnen voldoen, moet de productie van nieuwe woningen stijgen naar gemiddeld 100.000 woningen per jaar. Flevoland is een van de regio’s waar deze groei mogelijk is. Naast nieuwbouw is het verduurzamen en circulair maken van bestaande woningen cruciaal. Het tempo waarin dat nu gebeurt, is te laag om te voldoen aan de ambities van het Energieakkoord. Innovatieve en grootschalige vormen van aanbesteden kunnen helpen bij het opschalen van verduurzaming van zowel het particuliere als het sociale woningbezit. Dit geldt ook voor de vervanging van het gasnet in bestaande wijken. De bouwsector heeft grote tekorten aan (geschoolde) vakmensen en met de uitbreidingsvraag in Flevoland geldt dit in het bijzonder voor de deelnemende mkb-bedrijven binnen dit project.

HET !DEE

De initiatiefnemers starten met inventarisatie van de behoeften en wensen wat betreft de doorontwikkeling en duurzame inzetbaarheid van de werknemers. Dat stimuleert werkgevers en werknemers om zelf na te denken over hun wensen en behoeften en creëert eigenaarschap voor het project. Het uiteindelijke aanbod in de bedrijfsschool wordt ontwikkeld op basis van de input van de werknemers en werkgevers.

HR-experts van de partnerbedrijven werken vervolgens aan een regionaal opleidings- en ontwikkelplan voor de bouwsector in de regio Flevoland. Dit plan zorgt ervoor dat het te ontwikkelen (online)aanbod voldoet aan de opleidings- en ontwikkelbehoefte en wensen van werknemers en werkgevers in de regio. Zo werken de partners aan het uitbreiden van het leer- en ontwikkelaanbod in de provincie Flevoland, op een manier die past bij de behoefte van het bedrijfsleven.

Nadat het ontwikkelplan afgerond is, staat een gezamenlijke, onlinebedrijfsschool op het programma. Daarvoor richten de partners een onlineleerportaal in, met innovatieve leermodules. Bedrijfsschool Bouwschool Flevoland ondersteunt zo innovatie in de bouwwereld.

Cadmes Talent Development

DE BEDENKERS

Softwarebedrijf Cadmes is een officiële ambassadeur van Smart Industry en helpt organisaties om de digitalisering te versnellen. Productiebedrijf J vd Mortel maakt al ruim 30 jaar hoogwaardige hekwerken en poorten. Cadmes en J vd Mortel zijn als partners een samenwerkingsverband aangegaan. Penvoerder Cadmes is leverancier van software voor bedrijven in de maakindustrie, waaronder J vd Mortel, die willen groeien en innoveren.

HET VRAAGSTUK

Kennis wordt steeds belangrijker in de snel veranderende maakindustrie en daarom investeren bedrijven steeds meer in de ontwikkeling van hun mensen. Medewerkers hebben steeds nieuwe (digitale) vaardigheden en kwaliteiten nodig om het werk goed te kunnen blijven doen. De huidige leercultuur van J vd Mortel bestaat uit een intern leertraject om specifieke (proces)kennis op te doen. Nieuwe medewerkers en stagiaires leren daardoor in korte tijd hoe ze hun taken kunnen uitvoeren, maar er is geen gedegen opleidingsplan. Medewerkers volgen soms externe cursussen, maar de informatie daaruit ebt na verloop van tijd weg. Bovendien gaat her- en bijscholing op korte termijn ten koste van de productiviteit. J vd Mortel is op zoek naar manieren om de leercultuur duurzaam te verbeteren.

Het !DEE

De projectpartners willen het gedrag binnen J vd Mortel duurzaam veranderen en de leercultuur versterken. Daartoe ontwikkelen ze een leerplatform dat on demand beschikbaar is. J vd Mortel faciliteert werknemers in ruimte, tijd en middelen (gelegenheid) om gebruik te maken van het leerplatform. Het platform bevat onder andere modules voor specialistische en technische vaardigheden met het oog op de toekomst, zoals omgaan met digitalisering en robotisering.

Naast het leerplatform starten de partners een offlineprogramma, in co-creatie met andere bedrijven en onderwijsinstellingen. In dit programma wil Cadmes workshops, bootcamps en traineeships organiseren die bestaan uit een mix tussen theorie en praktijk. Deze zullen gericht zijn op Smart Industry en skills-programma’s. Ook biedt Cadmes bedrijven de gelegenheid om te experimenteren met vraagstukken uit de praktijk waarin nieuwe kennis en ontwikkelingen samenkomen. Het offlineprogramma start begin 2022, in verband met COVID-19.

Dit plan draagt bij aan een groter aanbod van beter inzetbaar personeel in de sectoren techniek en ICT. Ook versterkt het de leercultuur bij mkb-bedrijven.

Stilstaan is geen optie

DE BEDENKERS

Initiatiefnemers zijn drie mkb-bedrijven met werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt. Schuttinggigant is specialist in het leveren en opbouwen van schuttingen voor particulieren. Het kleinschalige uitzendbureau Winkel voor werk is gespecialiseerd in (laaggekwalificeerd) technisch personeel. Huisman Installatietechniek is een allround installatiebedrijf. Vierde samenwerkingspartner is inVia. Dit leerwerkbedrijf begeleidt mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar werk.

 

HET VRAAGSTUK

Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werken doorgaans als laaggekwalificeerd technisch personeel in de productie en/of montage. De initiatiefnemers constateerden dat mensen er vaak van uitgaan dat deze medewerkers zich na indiensttreding niet verder ontwikkelen. Deze werknemers dragen niettemin wezenlijk bij aan het resultaat van de onderneming. Maar door de manier waarop zij in dienst zijn gekomen, krijgen ze geen mogelijkheden om zich verder te ontwikkelen; er is geen sprake van een leercultuur. De initiatiefnemers zien regelmatig dat medewerkers het bedrijf verlaten omdat zij geen enkel perspectief zien op verbetering van hun positie. Pogingen om directe scholing te vinden voor deze medewerkers, via bijvoorbeeld een ROC, slaagden vooralsnog niet.

 

HET !DEE

De bedenkers willen voor medewerkers die met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst zijn gekomen een passende leercultuur introduceren. De eerste stap is de ontwikkeling van een kennisbank. Daarin zijn alle mogelijke handelingen die de medewerkers uitvoeren op hun werk opgenomen. Dit systeem houdt voor individueel medewerkers bij welke werkzaamheden zij uitvoeren. Door een geïntegreerd planningssysteem is steeds duidelijk wat het startniveau van de medewerker was, welk niveau hij met de huidige werkzaamheden heeft bereikt en wat een eventuele volgende trede van de kwalificatieladder inhoudt.

 

Vervolgens zetten de bedenkers een gestuurde begeleiding- en ‘werkrotatie’-methode op. Deze begeleidingsmethodiek zorgt ervoor dat medewerkers zich blijven ontwikkelen en daar zelf ook aandacht voor hebben en houden. De bedoelde medewerkers doen vaak herhalend en eenvoudig werk waar weinig variatie in zit. Een roulatiemethode kan ze uit hun comfortzone halen en ontwikkeling in gang zetten.

 

Tot slot ontwikkelen de bedenkers samen met het ROC van Twente een methodiek om te komen tot een kwalificatiestructuur met aan het eind (mogelijk) een certificaat. Hierdoor krijgen de organisaties een beeld van de praktische vaardigheden en inzetbaarheid van een medewerker. Ook werkt het halen van/zicht hebben op een certificaat stimulerend. Dat zorgt voor een versterking van de leercultuur.

Ontwikkeling trainingscentrum beveiligingsmonteurs

DE BEDENKER

All Inn Beveiligingssystemen is gespecialiseerd in het leveren en plaatsen van diverse beveiligingssystemen in heel Nederland. Al meer dan 25 jaar installeert en onderhoudt het bedrijf brandmeldsystemen, inbraakalarmsystemen, camerasystemen en intercomsystemen. Het werkgebied van All Inn Beveiligingssystemen is heel Nederland, de officiële vestigingsplek is Beilen in Drenthe.

HET VRAAGSTUK

Het op peil houden van leren tijdens het werk en van de kennis en ervaring binnen het bedrijf is op dit moment een probleem aan het worden. De leercultuur binnen All Inn is verstoord. De oude garde verdwijnt en nieuwe medewerkers zijn niet direct inzetbaar. Voor All Inn dreigt daarom een tekort aan monteurs met voldoende praktijkvaardigheden. Eén van de oorzaken daarvan is een gebrekkige aansluiting vanuit het onderwijs op de werkvloer. Het ontbreekt bij jongeren die van het mbo komen aan op de beveiligingssector gerichte praktijkvaardigheden en inzichten. Deze studenten zijn meer gericht op basisbegrippen binnen de schoolopleiding en niet op het analyseren en aanpakken van situaties bij klanten. All Inn wil graag zij-instromers inzetten. Maar zij hebben meer specifieke kennis en vaardigheden nodig over de plaatsing van systemen, zodat zij hun werk goed kunnen doen.

HET !DEE

All Inn wil de leercultuur in het bedrijf versterken door een trainingscentrum te ontwikkelen. Daar volgen nieuwe medewerkers bij- en omscholing. Het opleidingsprogramma is gericht op jongeren, zij-instromers en uitzendkrachten. Specifieke kennis van de producten en het vermogen om deze producten vakkundig, snel en netjes toe te passen spelen de hoofdrol in het programma. Tevens moeten de instromers oplossingen kunnen signaleren en aandragen.

Theorie en praktijkopdrachten worden gecombineerd. Een voorbeeld: ontwikkel samen een drone of minitank om kabels op grote hoogte door goten heen te trekken. Wij ontwikkelen meerdere lesprogramma’s met als afsluiting van elk programma een certificaat. Daarbij werken we samen met diverse marktpartijen en het Drenthe College. Als cursisten alle certificaten hebben behaald, bestaat de mogelijkheid om een officieel diploma te ontvangen. In eerste instantie is het trainingscentrum van de bedenkers. Omdat er vanuit de branche veel behoefte is aan een dergelijk centrum zullen ze opgedane kennis op termijn branchebreed delen.

Gepersonaliseerd praktijkleren

DE BEDENKERS

Avitec Infra & Milieu N.V. (hierna: Avitec) is al dertig jaar actief is in de grond-, weg- en waterbouw. Het bedrijf richt zich met name op de aanleg van rioleringen en wegen en op projecten binnen natuurgebieden. Avitec is een middelgrote onderneming met 82 medewerkers. In 2019 werd het bedrijf uitgeroepen tot ‘Drents ondernemer van het jaar’.

HET VRAAGSTUK

Avitec kampt met een tekort aan goed gekwalificeerd personeel, zoals veel bedrijven in de bouw- en infrasector. Medewerkers van Avitec worden hierdoor maximaal ingepland en ervaren als gevolg daarvan een grote werkdruk. Dit geldt zeker tijdens de drukke perioden van het jaar en zorgt ervoor dat leerlingen en leermeesters beperkt tijd krijgen om te leren. Praktijkopdrachten uitvoeren komt er al te vaak niet meer van. Het tijdgebrek drukt de motivatie om te gaan leren. Medewerkers zien leren als een extra belasting bovenop het dagelijkse werk en dat is zeker in de huidige tijd geen wenselijke situatie. In een sterk veranderende markt worden steeds meer competenties van medewerkers verwacht. Avitec is daarom op zoek naar goed opgeleide medewerkers die kunnen reageren op de veranderingen in de markt. Daarnaast wil het bedrijf mensen die al werkzaam zijn, de mogelijkheid bieden om hun kennis te verdiepen.

Het !DEE

Avitec wil de leercultuur binnen de organisatie versterken zodat de duurzame inzetbaarheid van medewerkers verbetert. Daarnaast wil Avitec samen met Alfa-College het onderwijs binnen de sector bouw en infra vernieuwen, zodat er meer en beter inzetbaar personeel voor de sector beschikbaar komt. Om dit te realiseren wil Avitec een eigen praktijkopleidingscentrum in Stadskanaal neerzetten waar haar medewerkers praktijkkennis en -ervaring opdoen onder begeleiding van een eigen “Leven Lang Ontwikkelen-medewerker”. Het onderwijsaanbod is daarbij gepersonaliseerd en sluit één-op-één aan op de individuele leerbehoeften en -mogelijkheden.

Avitec wil de belemmeringen die het bedrijf ervaart bij het organiseren van leren en ontwikkelen in de organisatie wegnemen en verminderen. Het erkennen van leerprestaties en competenties met behulp van microcredentialing in samenwerking met het Alfa-College is daarin essentieel. Ook denkt Avitec aan het openstellen van haar praktijkopleidingscentrum voor medewerkers van kleine(re) bouwbedrijven waarmee Avitec intensief samenwerkt.

De Romein Academy; grondverzet voor de energietransitie

DE BEDENKERS

Het Veendamse De Romein is een specialist in grondverzet, op het gebied van kabels en leidingwerk specifiek voor de energietransitiemarkt. Het bedrijf legt en sluit onder andere groene stroomvoorzieningen aan, waarbij het vaak gaat om tracés van kilometers lang. Het is zeer specialistisch werk, verricht door onder andere machinisten en grondboorders. Door technologische ontwikkelingen en omdat opdrachtgevers steeds strengere veiligheidsnormen hanteren, veranderen en verbeteren de werkwijzen voortdurend.

HET VRAAGSTUK

In het algemeen is er een groot tekort aan vaktechnisch personeel in de Grond/Weg/Waterbouw (GWW). Reguliere bedrijven in de sector ondervinden dit, maar ondernemingen in de energietransitiemarkt nog veel meer. Zij hebben het bovendien lastig om werknemers blijvend aan zich te binden omdat er, vanwege dat tekort, continu aan deze mensen wordt getrokken door andere ondernemingen.

Extra moeilijkheid in de branche is het gat tussen de reguliere praktijk en de opleidingen in de GWW. Voor het specialistische werk in de energietransitiemarkt is die kloof nog veel groter, merkt De Romein. De kennis om de specifieke kabels en leidingen te kunnen leggen die nodig is voor de energietransitie, wordt bijvoorbeeld niet onderwezen op het SOMA-college, de vakopleiding voor de infra.

HET !DEE

Het MKB!DEE is de oprichting van een eigen academie, voor eigen medewerkers, voor nieuw personeel en voor medewerkers van andere bedrijven. De Romein Academy krijgt de status van specialistische vervolgopleiding, te volgen na een algemene mbo infra-opleiding. Deelnemers leren er, in verschillende opleidingsprogramma’s, op een veilige manier met de nieuwste duurzame en milieuvriendelijke technieken om te gaan. Hierdoor zijn ze snel inzetbaar en blijven ze up-to-date in het gespecialiseerde GWW-werk voor de energietransitie. Pijlers binnen de opleiding zijn: kwaliteit, internationalisering, efficiënt werken, veiligheid en werkplezier.

Het idee om zelf te gaan opleiden komt voort uit eigen ervaring. Werknemers die al langer bij De Romein werken maar geen gecertificeerde opleiding hebben, blijken toch vaak beter te zijn in het specialistische werk dan nieuw personeel dat wel die papieren heeft.

De Romein gaat voor de Academy samenwerken met ICM en SOMA. Er komt een nieuw gebouw met een groot terrein waar de praktijklessen (graaf- en boorwerkzaamheden) kunnen plaatsvinden. Na eerst door SOMA te zijn opgeleid, zullen minimaal zes ‘leermeesters’ van De Romein de lessen gaan verzorgen, waar nodig bijgestaan door externe specialisten.

Innovatieve leerarrangementen voor de energietransitie

DE BEDENKERS

Techniek Nederland is de ondernemersvereniging van technische dienstverleners, installatiebedrijven en de technische detailhandel. Zij treedt op als consortiumleider in dit project en is verantwoordelijk voor het projectmanagement. Techniek Nederland werkt samen met vijf mkb-installatiebedrijven: Wassink, Pactum, Wijco, Engberink en Alferink. Voor het ontwerp en monitoring van de ‘learning community’ leveren ROC van Twente, Hogeschool Saxion en Universiteit Twente een bijdrage. Diverse fabrikanten, leveranciers, woningbouwcorporaties en experts brengen hun kennis  van nieuwe technologieën in en ‘De kracht van Anders’ ondersteunt het samenwerkingsverband.

HET VRAAGSTUK

Mkb-bedrijven in de technische installatiebranche spelen een belangrijke rol in de energietransitie. Ze zien veel kansen om bij te dragen, maar ervaren ook grote uitdagingen. Ze vinden het moeilijk om medewerkers mee te krijgen in de noodzakelijke nieuwe technologieën en de houding van medewerkers wordt als te afwachtend ervaren. De samenwerking tussen binnen- en buitendienst loopt ook nog niet goed; de buitendienst vindt dat de binnendienst allerlei dingen bedenkt die niet praktisch uitvoerbaar zijn en andersom klinkt het verwijt dat de buitendienst in problemen denkt in plaats van in oplossingen. Als laatste is er een urgent tekort aan goed opgeleide medewerkers. Mede dankzij deze knelpunten is de energietransitie nog te vaak een vergezicht voor medewerkers, terwijl het onderdeel van de dagelijkse praktijk zou moeten zijn.

HET !DEE

Techniek Nederland wil learning communities (leeromgevingen) opzetten bij vijf installatiebedrijven uit Oost-Nederland. Hiermee wil zij de leercultuur bij deze mkb-bedrijven versterken en leren onderdeel maken van de dagelijkse werkpraktijk. Dit doet zij door bouwprojecten in te richten als leeromgeving, waarbij medewerkers en leidinggevenden on-the-job en in kleine groepen worden voorbereid op de skills die de energietransitie vraagt.

Leren, werken en innoveren zijn in elkaar versleuteld, waardoor leren min of meer onopgemerkt gebeurt en beklijft. Medewerkers leren zo tijdens hun dagelijkse werkzaamheden over nieuwe technologieën en ondertussen biedt de community gelegenheid om elkaar – collega’s, experts, studenten en leerkrachten – te vinden, enthousiasmeren en te ondersteunen. In plaats van passief afwachten, gaan medewerkers via de leeromgeving samen met de leidinggevende aan de slag met concrete projectuitdagingen. Ook worden binnendienst en buitendienst bij elkaar gezet en uitgedaagd om gezamenlijk te werken aan oplossingen. Door docenten en leerlingen op te nemen in de leeromgeving, worden concrete stappen gezet in de aansluiting tussen onderwijs en bedrijfsleven. Techniek Nederland gebruikt de ervaringen van dit project om elders in het land vergelijkbare initiatieven te starten.