‘Aan boord heb je drie dingen nodig: een bahco, een zaklamp en LISA’ Wat als er in je sector nauwelijks mogelijkheden zijn om beter te worden in je vak? Dan bouw je met een groep mkb’ers gewoon zelf een online kenniscommunity. ‘LISA’ heet de succesvolle app van vier mkb-bedrijven in de maritieme sector, die binnen twee jaar al 1400 kapiteins, zeevarenden en andere maritieme professionals van over de hele wereld aan zich heeft weten te binden. Gert Jan Huisink (1 OCEAN) en Peter de Smet (Van Wijngaarden Marine Services) vertellen. Gert-Jan, jij bent de oprichter van de coöperatie die LISA in de lucht houdt. Hoe kwamen jullie op dit idee? Peter, jij bent operationeel directeur bij een van de drie rederijen achter LISA. Waarom hadden jullie behoefte aan een kennisplatform?
“Voor heel veel functies in de maritieme sector bestaan geen opleidingen. Geen YouTube channels, geen podcasts, geen boeken, zelfs geen cursussen, helemaal niks. Je leert in de praktijk, door te doen en te leren van elkaar. Met LISA gaat dat leren van elkaar sneller, leuker en effectiever. Wij maken praktijkkennis toegankelijk voor andere mensen uit de praktijk. In feite heb je aan boord nog maar drie dingen nodig: een bahco, een zaklamp en LISA.”
“Onze schepen zijn kleine, varende fabriekjes die zich over de hele wereld verplaatsen en grotendeels op zichzelf zijn aangewezen. Door LISA kunnen we die eilandjes verbinden. We delen met iedereen dezelfde informatie, die onze mensen tot zich kunnen nemen als dat uitkomt: op zee, als ze in de haven liggen, of als ze thuis zijn met verlof. We hebben hiervoor een eigen bedrijfsgroep binnen LISA. Daaromheen zit een schil waarmee wij als rederij naar buiten communiceren, bijvoorbeeld met scholen – in coronatijd heel handig voor het vinden van stagiairs. En daaromheen zit een nog grotere schil waar ook anderen informatie aanbieden.”
Voor wat voor soort kennis is zo’n platform geschikt?
Gert-Jan: “Op LISA staat van alles, van instructiefilmpjes– denk aan een leverancier van reddingsmiddelen die uitlegt hoe je blusmiddelen aan boord kan onderhouden – tot webinars en meer gestructureerde cursussen. Daarnaast wisselen mensen vooral veel uit: in de bedrijfsgroepen, maar ook in de buitenste schil. Daar kun je lid worden van mastermindgroepen waar je vragen kunt stellen aan mensen met dezelfde functie als jij.”
Als ik in mijn bedrijf ook zo’n platform wil gaan gebruiken, waar begin ik dan?
Peter: “Wij hebben heel plat een e-mail rondgestuurd: zeg tegen iedereen dat ze de app downloaden, wij gaan beginnen. Er gebeurde helemaal niks. Toen hebben we met de directie gesproken: willen we dit echt, dan moeten we er tijd voor vrijmaken. En dat ben ik dus gaan doen. Ik ben eerst dingen in LISA gaan neerzetten die mensen herkenden, zoals berichten uit onze nieuwsbrief. Toen heb ik iedereen een uitnodiging voor deelname gestuurd en vanaf dat moment ben ik vier, vijf weken lang iedere dag iets gaan plaatsen. Geleidelijk aan heb ik de kantoororganisatie meegetrokken: bedenken jullie ook eens wat! En elke week stuurden we een e-mail: deze informatie hebben we met jullie gedeeld via LISA, punt. Zodat mensen het gevoel kregen: als ik niet meedoe, ga ik dingen missen. Dat werkte.”
Waar moet je voor oppassen?
Peter: “Het is zoeken naar balans: genoeg aanbieden, maar niet te veel. Je moet laten zien wat er is, zonder te gaan drammen. Als ze gaan denken dat mijn naam Lisa is, ben ik te ver gegaan.”
LISA begon een jaar geleden als MKB!dee. Waar staan jullie nu?
Peter: “Voor ons bedrijf is het winst dat we met niet al te veel inspanning schepen overal ter wereld kunnen laten aansluiten bij een training. Of ze nu in Spanje, Zuid-Frankrijk, of Alexandrië liggen, of ze daar wel of niet aan het werk zijn – ze loggen allemaal in om de informatie te krijgen die ik met ze wil delen. Daar zit iets groters achter: LISA heeft ons ontzettend geholpen om de mensen in onze organisatie dichter bij elkaar te brengen. Wij ervaren dit als een cultuurverandering in ons bedrijf.”
Gert-Jan: “Het is waanzinnig. Al 1400 man zijn actief betrokken in de community en sinds de lancering hebben 11.000 mensen uit 106 landen een kijkje genomen op de website. Mensen van heinde en verre proberen met elkaar connecties te maken. Dat is supertof.”
Is er ook bijvangst?
Gert-Jan: “Een van de grootste, onvoorziene, bonussen is dat we werelden binnen de maritieme sector verbinden. Mensen die niet eens van het bestaan van elkaars functie afwisten, zijn nu met elkaar in discussie. Begrijpen wat je rol is op het speelveld, helpt enorm in de ontwikkeling van mensen. Hoe meer ze zien waar andere partijen mee bezig zijn en wat de uitdagingen zijn, hoe beter de samenwerking verloopt en hoe makkelijker het wordt om die schepen te laten varen.”
Noem eens een paar lessen die jullie hebben geleerd?
Gert-Jan: “Dat de meeste tijd gaat zitten in het enthousiast krijgen van de mensen. De techniek vind je wel, dat is prima te doen. Maar je moet een sfeer van vertrouwen creëren waarin mensen kennis willen delen. Door het wat informeler te houden, zie je dat mensen het leuk vinden. Ze merken verschil tussen LISA en wat er commercieel wordt aangeboden. Wij willen geen sessies met honderd man; wij vinden het tof als er tien mensen zijn, want dan heb je een leuke discussie waar mensen open kunnen delen waar ze tegenaan lopen.”
Peter: “Een andere les is dat je het binnen je bedrijf voortdurend moet blijven verkopen. Er komt een moment dat mensen zeggen: alles is LISA, zijn we nog wel bezig met ons werk? Dan moet je uitleggen: leren is onderdeel van je werk geworden, dit doe je anders ook, alleen nu met een tool.”
Voor wie is deze oplossing nog meer interessant?
Gert-Jan: “Een community als deze is perfect voor elke sector waar mensen op eilandjes zitten en toch met elkaar moeten samenwerken. Maar ik denk dat het ook voor scholen interessant is, als een andere manier om anders naar onderwijs te kijken.”
Anders, in de zin van: een leven lang ontwikkelen?
Gert-Jan: “Ja, want in een community kun je gedurende je hele carrière kennis halen en delen. Jongeren leren van ervaren mensen en andersom. Dat is niet specifiek voor de scheepvaart, het gaat over open en kleinschalig kennis delen. Vanuit ons netwerk kwam bijvoorbeeld de vraag of ze ons idee van mastermindgroepen ook in de jeugdzorg konden gebruiken. Ja hoor, kopieer maar!”
Welke tip hebben jullie voor andere mkb’ers die samen aan de slag willen?
Gert-Jan: “Zorg dat je weet wat alle projectpartners eruit willen halen, dan weet je in welke richting je het moet zoeken. En kijk vanaf dag één naar een duurzaam financieringsmodel. Dat hoef je bij de start nog niet helemaal uitgedokterd te hebben, maar je moet het wel benoemen.”
Terugkijkend: wat zijn de succesfactoren?
Peter: “Binnen een bedrijf is dat een enthousiasteling die er echt mee aan de slag gaat. Ik ben nog steeds wel een half uur tot een uur per dag met LISA bezig. En daarbij hadden wij de mazzel dat wij een organisatie zijn waar mensen op zich wel open staan voor ontwikkeling.”
Gert-Jan: “Soms heb je een zetje nodig om het vliegwiel op gang te krijgen. Bij 1 OCEAN waren we al aan het experimenteren met een kennisplatform en kleinschalige events, maar zonder MKB!dee hadden we dit niet voor elkaar gekregen..”
Hoe gaan jullie verder met LISA?
Gert-Jan: “We hebben inmiddels bedrijven bereid gevonden om een betaald lidmaatschap te nemen voor de community. Dat is nog niet genoeg om het hele team te financieren, maar wel genoeg om te kunnen zeggen dat de markt er blijkbaar de waarde inziet. En bij 1 OCEAN zijn we ondernemend genoeg om het nog een jaar aan te durven. Ook de deelnemende rederijen hebben gezegd: we willen daar het komende jaar aan blijven trekken. De opstartsubsidie was top om tot dit punt te komen; nu is het aan ons om LISA een stap verder te brengen.”
LISA
De Learning and Intelligence Support App voor de zeevaart: een digitale community (toegankelijk op laptop én mobiel) waar maritieme professionals kennis afkomstig van bedrijven, leveranciers en onderwijsinstellingen vinden en met elkaar kennis en ervaring uitwisselen.
Mkb-partners:
rederijen Boomsma Shipping, JR Shipping, Van Wijngaarden Marine Services en dienstverlener 1 OCEAN Coöperatie U.A.
Softwareleverancier:
Mighty Networks
Opbrengsten (tussenstand):
-1400 actieve gebruikers
-15 betalende bedrijvenpartners (premium members)
-10 partners zonder winstoogmerk (waaronder 3 scholen)
-meer dan 11.000 unieke bezoekers uit 106 landen
-zo’n 20 bijeenkomsten per maand
Bijvangst:
Nieuwe verbindingen binnen de sector
Beleidsdoelstelling MKB!dee:
Het oplossen van belemmeringen die leiden tot meer en beter inzetbaar personeel in technische en ICT-sectoren
